Laboratorium badawcze
Posiadamy nowocześnie wyposażone laboratorium badawcze, akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA). Działamy zgodnie z normą ISO/IEC 17025:2018. Zachęcamy do sprawdzenia naszych możliwości.
Jak stworzyć bezpieczny plac zabaw?
W tym artykule spróbujemy przybliżyć Państwu kwestie związane z projektowaniem bezpiecznych placów zabaw. Chcemy zwrócić uwagę na poszczególne kroki jakie należy podjąć, aby zapewnić dzieciom ciekawe miejsce do zabawy, przy zachowaniu zgodności z normami i przepisami prawa.
Kto odpowiada za bezpieczeństwo na placu zabaw?
Zgodnie z art. 61 pkt. 1 Ustawy - Prawo Budowalne oraz komunikatem Głównego Inspektora Budowalnego właściciele oraz zarządcy są zobowiązani do zapewnienia bezpieczeństwa na placu zabaw. To na zarządcach spoczywa obowiązek utrzymywania obiektów małej architektury w odpowiednim stanie technicznym, co wiąże się z wykonywaniem kontroli, niezbędnych napraw czy remontów. GINB przypomina, iż:
„[…] zgodnie z art. 91a ustawy – Prawo Budowlane, kto nie spełnia określonego w art. 61 obowiązku utrzymania obiektu budowalnego w należytym stanie technicznym lub nie zapewnia bezpieczeństwa użytkowania obiektu budowlanego podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”.
Czy na osiedlu musi być plac zabaw?
Na początek odpowiedź na podstawowe pytanie - czy deweloper musi wybudować plac zabaw? Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2022 poz. 1225, t.j. z późn. zm.):
"§ 40. 1. W zespole budynków wielorodzinnych objętych jednym pozwoleniem na budowę należy, stosownie do potrzeb użytkowych, przewidzieć place zabaw dla dzieci i miejsca rekreacyjne dostępne dla osób niepełnosprawnych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znajdować się na terenie biologicznie czynnym, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej."
Przepisy nie mówią dokładkie jak duży musi być plac zabaw, czy z jakich urządzeń musi się on składać. Aby więc właściwie ocenić zapotrzebowanie należy przeanalizować przybliżoną liczbę potencjalnych użytkowników, a także bliskość placówek oświatowych czy innych obiektów rekreacyjnych. Jeśli przewidzimy na dużym blokowisku jedynie bujak czy piaskownicę to mało prawdopodobne, aby było to rozwiązanie "stosowne do potrzeb użytkowych" mieszkańców.
Plac zabaw czy coś innego?
Planując postawienie placu zabaw warto zrobić tzw. „wywiad środowiskowy”, aby poznać zapotrzebowanie okolicznych mieszkańców. Jeżeli w pobliżu nie ma żadnego podobnego obiektu, to być może wystarczy plac zabaw z urządzeniami dla dzieci w każdym wieku.
Jeśli jednak w okolicy znajdują się już jakieś place, to dobrym pomysłem może być wprowadzenie nietypowych rozwiązań, np. edukacyjny plac zabaw, albo skatepark, jeśli nie ma jeszcze tego typu obiektów w pobliżu. Coraz bardziej popularne staje się też stawianie obiektów „hybryd” - placu zabaw w stylu parku linowego, na których nie jest konieczna asekuracja linowa (tzw. bezobsługowe parki linowe). Warto również zastanowić się nad przystosowaniem obiektu dla niepełnosprawnych. Obecnie wielu producentów posiada w swojej ofercie urządzenia zabawowe dla dzieci niepełnosprawnych.
Dorosła społeczność również chętnie uczestniczy w aktywnościach na świeżym powietrzu, więc dobrym pomysłem może się okazać postawienie siłowni zewnętrznej. Obecnie częstą praktyką staje się stawianie siłowni plenerowej obok placu zabaw.
Zebranie powyższych informacji pozwala określić czy inwestycja w plac zabaw lub inny obiekt będzie trafna i dostosowana do zgłoszonych przez mieszkańców potrzeb, a nie okaże się porażką i w konsekwencji stratą pieniędzy.
Po wywiadzie środowiskowym może się okazać, że lepszym rozwiązaniem dla mieszkańców będzie budowa siłowni plenerowej lub np. edukacyjnego placu zabaw.
Projekt placu zabaw
Jak zaprojektować plac zabaw dla dzieci?
Plac zabaw musi być zgodny zarówno z normami i przepisami prawa, jak i ciekawy dla maluchów. Jak wiemy dzieci najchętniej bawią się i poznają świat w miejscach niekoniecznie bezpiecznych, z perspektywy osoby dorosłej. Jednak okiem dziecka to właśnie nieurządzone, wręcz dzikie przestrzenie są najbardziej pociągającym miejscem do zabawy. Dobry projekt placu zabaw, powinien zarówno uwzględniać oczekiwania dzieci z punktu widzenia możliwości podejmowania ryzyka i poznawania świata, jak i stanowić bezpieczną przestrzeń do zabawy.
Kto projektuje place zabaw?
Po projekt możemy zgłosić się do producenta placów zabaw lub do biura projektowego specjalizującego się w tego typu projektach. Do zamawiającego należy decyzja komu zlecić zaprojektowanie placu zabaw. Ważne aby decyzja poprzedzona była rozeznaniem w kwestii kompetencji osoby/firmy wykonującej projekt.
Producent w projekcie uwzględni zapewne swoje urządzenia zabawowe. Decydując się na biuro projektowe możemy wybierać spośród urządzeń wielu producentów. Niezależnie jednak jaki kierunek obierzemy, należy pamiętać, że liczy się nie tylko atrakcyjność urządzeń, ale również ich zgodność z poszczególnymi częściami normy PN-EN 1176, a także odległości pomiędzy urządzeniami, czy przepisy dotyczące rozmieszczenia placu zabaw w przestrzeni.
Lokalizacja placu zabaw
Planując umiejscowienie obiektów małej architektury należy postępować zgodnie z poniższymi przepisami prawa i normami:
- Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U z 2002 r. nr 75, poz. 690, z późn. zm.),
- Ustawą z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 1994 r. nr 89, poz. 414, z późn. zm.),
- Normami z grupy PN-EN 1176, dotyczącymi wyposażenia na place zabaw.
Powyższe przepisy prawa regulują wymagania dotyczące m.in.: odległości placu zabaw od ulic, parkingów czy budynków, a także kwestie związane z samą dokumentacją projektową, czy późniejszym odbiorem placu zabaw. Normy natomiast określają, np. wymagania konstrukcyjne dotyczące urządzeń, czy przestrzenie jakie należy zachować między poszczególnymi urządzeniami. Aby projekt placu zabaw był bezpieczny, projektant powinien uwzględnić w nim zarówno wymagania zawarte w przepisach prawa, jak i normach placowo-zabawowych z grupy PN-EN 1176.
W pobliżu placu zabaw, nie powinny znajdować się linie wysokiego napięcia, czy linie tramwajowe. Dobrze jest się też zastanowić nad stawianiem placu przy zbiornikach wodnych. Taki plac na pewno powinien być ogrodzony, aby zminimalizować ryzyko związane z wpadnięciem dziecka do wody.
Projekt placu zabaw powinien uwzględniać wymagania przepisów prawa i normy PN-EN 1176.
Wykorzystanie zasobów naturalnych terenu
Warto zwrócić uwagę architektowi aby tworząc projekt placu zabaw wykorzystał naturalne zasoby danego miejsca, ukształtowanie terenu, roślinność, itp. Wykorzystanie możliwie jak największej ilości naturalnych zasobów, może okazać się najbardziej atrakcyjną cechą obiektu. Poprzez kontakt z naturą dzieci są w stanie właściwie poznawać świat.
Pagórki na placu zabaw
Naturalne ukształtowania terenu, tworzą atrakcyjne miejsce do zabawy, zachęcając dzieci do aktywności i kontaktu z przyrodą. Ciekawym rozwiązaniem może być zjeżdżalnia zamontowana na wzniesieniu, na które dziecko musi się wspiąć aby zjechać. Innym pomysłem na wykorzystanie pagórków jest umieszczenie zjazdu linowego.
Plaża placem zabaw
W miejscach, gdzie znajduje się dużo piasku, np. nad morzem czy jeziorem, warto zastanowić się nad wprowadzeniem rozwiązań do zabawy piaskiem. Są to różnego rodzaju koparki do piasku, wciągarki, itp. urządzenia. Oczywiście w miejscach w pobliżu zbiorników wodnych niezbędne będzie zapewne ogrodzenie placu.
Wykorzystanie roślinności
W przypadku, gdy miejsce pod plac zabaw otoczone jest roślinnością, spróbujmy stworzyć projekt, który ją uwzględni. Dzięki roślinności bowiem uzyskamy poczucie miejsca zespolonego z naturą. Jeżeli w lokalizacji nie ma żadnych roślin, to warto je uwzględnić w projekcie. Należy najpierw sprawdzić rośliny pod kątem gatunków trujących.
Bezpieczne rośliny na plac zabaw to kwestia, nad którą warto się pochylić przy projektowaniu. Najlepiej jest zrezygnować z wszelkich gatunków, które tworzą owoce podobne do jagód. Należy przyjrzeć się również kondycji drzew. Stare gałęzie mogą stanowić zagrożenie, w przypadku złamania, dlatego powinny zostać usunięte. Jeżeli natomiast dysponujemy dużą liczbą drzew o dobrej kondycji, można zastanowić się nad wybudowaniem parku linowego lub tzw. bezobsługowego parku linowego (bez wymaganej asekuracji linowej).
Rośliny na placu zabaw to kwestia często pomijana w projekcie, a mają ogromny wpływ na bezpieczeństwo dzieci.
Drzewa = cień
Drzewa rosnące na placu zabaw mogą stanowić dodatkowy atut w postaci zacienienia obiektu. Zgodnie z normą PN-EN 1176-1 „[…] place zabaw powinny być zorganizowane w taki sposób, by uwzględnić dostępność opcji zacienienia oraz by część wyposażenia placów zabaw i terenów rekreacyjnych były położone całkowicie lub częściowo w cieniu.”
Bawiące się dzieci nie powinny być nadmiernie narażone na promieniowanie słoneczne. Metalowe części urządzeń mogą też nagrzewać się do tego stopnia, że przy kontakcie ze skórą mogą powodować poparzenia. Oczywiście cień nie musi być rzucany przez drzewa (lub inną roślinność), ale także możemy go uzyskać poprzez umiejscowienie placu, np. między budynkami. Obecnie na rynku dostępnych jest też wiele rozwiązań, począwszy od urządzeń zabawowych, których konstrukcja pozwala na zabawę w cieniu, a skończywszy na specjalnych urządzeniach służących do tworzenia cienia, tzw. „zacieniaczach”.
Jak wiadomo, co za dużo to nie zdrowo. Cień w nadmiarze również nie jest wskazany. Prawo budowlane wymaga, aby nasłonecznienie placu zabaw wynosiło co najmniej 4 godziny, liczone w dniach równonocy. W przypadku zabudowy śródmiejskiej czas ten może być skrócony do 2 godzin.
Ogrodzenie placu zabaw
Czy plac zabaw powinien być ogrodzony?
Plac zabaw powinien być odseparowany od obiektów, które nie są przeznaczone dla dzieci. W przypadku, gdy chcemy zainstalować siłownię na placu zabaw, należy odgrodzić od siebie obie te przestrzenie. Zdecydowanie ciekawszą perspektywą dla dzieci jest zabawa na wolnej przestrzeni, ale szczególnie w miastach, gdzie ilość naturalnych terenów jest ograniczona, a ruch uliczny jest dużo większy, ogrodzenie wydaje się niezbędne. Stanowi ono także zabezpieczenie przed niechcianym wstępem zwierząt na plac zabaw.
Czym ogrodzić plac zabaw?
Ważne aby ogrodzenie było pozbawione drzazg czy ostrych krawędzi. Nie ma jednak żadnych konkretnych wymagań co do rodzaju ogrodzenia czy użytych materiałów. Należy jednak mieć na uwadze ogólne bezpieczeństwo dzieci, a także w miarę możliwości zapewnić taką wysokość ogrodzenia, aby zwierzęta miały ograniczony dostęp do placu zabaw. Niektórzy producenci ogrodzeń deklarują zgodność swoich produktów z normą placowo-zabawową PN-EN 1176. Może to stanowić kryterium przy wyborze ogrodzenia.
Rodzaje placów zabaw i wyposażenie
Metalowy czy drewniany plac zabaw?
Norma PN-EN 1176-1 podaje, że plac zabaw może być wykonany z drewna, metalu czy tworzywa syntetycznego. Każdy materiał konstrukcyjny ma swoje wady i zalety. Przy wyborze warto mieć na uwadze kwestie zużycia materiału, ewentualną impregnację, możliwości w zakresie wymiany elementów, itp.
Metalowy plac zabaw jest najczęściej mniej podatny na negatywne warunki atmosferyczne, jeśli został właściwie zabezpieczony powłoką antykorozyjną. Jest to z reguły droższe rozwiązanie od drewna, ale bardziej trwałe. Wybierając drewniane place zabaw należy mieć na uwadze gatunek drzewa, a także sposób jego impregnacji. Plac szybko zbutwieje jeśli drewno będzie słabej jakości czy nie poddane właściwej impregnacji.
Jakie zabawki na plac zabaw?
Poniżej przedstawiamy przykładowe rodzaje placów zabaw:
- Klasyczny plac zabaw – tego typu rozwiązań jest obecnie na rynku bardzo dużo. Dostępne są urządzenia pojedyncze, np. huśtawki, bujaki, domki, czy też całe zestawy zabawowe i systemy placów zabaw, np. wieże ze zjeżdżalniami połączone pomostami.
- Linowy plac zabaw – konstrukcje linowe na place zabaw opisuje szczegółowo norma PN-EN 1176-11. Linowe place zabaw to zarówno pojedyncze urządzenia, jak i mocno rozbudowane sieci linowe.
- Urządzenia manipulacyjne – są to wszelkie rozwiązania, które pozwalają na rozwijanie kreatywności i logicznego myślenia u dzieci, np. labirynty, moduły „kółko i krzyżyk”, zabawa w sklepik, itp.
- Edukacyjny plac zabaw – place zabaw tego typu to połączenie zabawy i nauki. Do działania urządzeń wykorzystywane są najczęściej podstawowe prawa fizyki. Edukacyjne place zabaw to ciekawe rozwiązanie do szkół, jako uzupełnienie zajęć teoretycznych.
- Muzyczny plac zabaw – urządzenia pozwalają dzieciom na zabawę i rozwój zdolności muzykalnych.
- Zabawa piaskiem – są to urządzenia, które pozwalają dziecku bawić się piaskiem poprzez jego kopanie, przesypywanie, transportowanie, itp.
- Urządzenia napędzane siłą mięśni – karuzele napędzane poprzez pedałowanie nożne lub ręczne, czy za pomocą kręcenia kołem, itp. rozwiązania, to również rozwiązania, które dopuszcza, np. norma PN-EN 1176-5.
- Plac zabaw dla niepełnosprawnych – zazwyczaj są to place, które integrują dzieci niepełnosprawne z dziećmi zdrowymi.
Wybór urządzeń na plac zabaw powinien być uwarunkowany grupą wiekową dla jakiej wyposażenie będzie przeznaczone. Niektóre urządzenia nie są bowiem przystosowane dla malutkich dzieci. Również ważną kwestią jest możliwość rozwijania kreatywności i twórczości dziecka, a także zachęcanie do zwiększonej aktywności ruchowej. Warto więc się zastanowić nad zaprojektowaniem placu, na którym będą znajdowały się urządzenia różnego typu, zarówno dla małych dzieci jak i trochę starszych.
Bezpieczna nawierzchnia na plac zabaw
Zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 1177 nawierzchnia amortyzująca powinna posiadać odpowiednie właściwości tłumiące upadek. Rodzaj nawierzchni na plac zabaw dobiera się do wysokości swobodnego upadku z danego urządzenia. Może się okazać, że przy jednym urządzeniu konkretna nawierzchnia spełni swoje zadanie tłumiące, ale przy innym już nie. Na etapie projektowania placu zabaw należy dobrać odpowiednią nawierzchnię do urządzeń, które planujemy postawić. Na rynku dostępnych jest wiele różnego rodzaju nawierzchni tłumiących zarówno naturalnych, jak i syntetycznych.
Szczegółowe informacje na temat rodzajów nawierzchni amortyzujących, wysokości swobodnego upadku, jak i badania nawierzchni bezpiecznych, znajdą Państwo w naszym artykule „Nawierzchnie bezpieczne w pigułce”.
Urządzenia komunalne
Projektując obiekty małej architektury dobrze jest pamiętać o urządzeniach komunalnych, które chcielibyśmy zamieścić w obrębie obiektu. Do wyrobów tego typu należą m.in.:
- pojemniki na odpady,
- ławki parkowe,
- urządzenia zacieniające (tzw. „zacieniacze” lub inaczej „żagle przeciwsłoneczne”),
- tablice informacyjne (mogą służyć za miejsce na regulamin placu zabaw),
- warzywniki służące do nauki uprawy roślin – tego typu obiekty (skrzynki, podniesione rabaty) stawia się coraz częściej, np. przy szkołach czy przedszkolach; ważne, aby sadzić w nich warzywa, których całe rośliny nie są trujące dla dzieci, np. sałata, burak, itp..
Czy na placach zabaw musi być regulamin?
Zgodnie z normą PN-EN 1176-7, każdy obiekt małej architektury powinien mieć regulamin, tablicę informacyjną, czy oznaczenie podające co najmniej:
- numery telefonów alarmowych,
- środki lub metody kontaktu z personelem zajmującym się konserwacją/Zarządcą, może być np. numer telefonu,
- adres e-mail, adres internetowy;
- nazwę placu zabaw;
- adres placu zabaw lub współrzędne GPS;
- lokalne informacje (jeśli mają zastosowanie) lub dodatkowe zasady tzw. „dobrej praktyki”.
Kto ustala regulamin placu zabaw?
Regulamin placu zabaw ustala właściciel lub zarządca obiektu. Można samemu stworzyć regulamin lub skorzystać z gotowych rozwiązań jakie oferują, np. producenci placów zabaw. Ważne żeby zawierał co najmniej wymagania normy PN-EN 1176-7, przedstawione przez nas powyżej.
Plac zabaw z certyfikatem – czy warto?
Warto kupować place zabaw z certyfikatami, ponieważ certyfikat potwierdza zgodność wyrobów z normami. Wielu producentów certyfikuje swoje wyroby, poddając je procesowi badań i oceny przez niezależne jednostki certyfikujące, aby potwierdzić, że ich urządzenia są zgodne z normami, a zatem bezpieczne. Najlepiej jest więc kupować place zabaw z certyfikatami, aby mieć pewność, że wyroby są bezpieczne dla dzieci.
Pomimo, iż generalnie certyfikacja urządzeń na place zabaw jest dobrowolna, to obowiązek zakupu certyfikowanych urządzeń dotyczy placówek edukacyjnych. W pozostałych przypadkach zakup certyfikowanych urządzeń nie jest określony jakimikolwiek przepisami prawa i to zarządca/ inwestor/ administrator decydują o wyposażeniu obiektu w certyfikowane wyroby. Jeżeli inwestor nie wymaga certyfikatów zgodności z normą PN-EN 1176, to na nim będzie spoczywać odpowiedzialność za bezpieczeństwo dzieci.
Wybierając plac zabaw spośród tych, które są certyfikowane należy zwrócić uwagę na ważną kwestię - certyfikaty bez akredytacji nie mają takiej wartości jak certyfikaty akredytowane (o tym więcej w tym artykule). Jest wiele jednostek na rynku, które wydają certyfikaty nie sprawdziwszy wcześniej wyrobu. Certyfikat akredytowany daje pewność, że jednostka, która go wydała posiada potwierdzone kompetencje i podlega kontroli państwowej jednostki akredytującej.
Inspekcja projektu placu zabaw
Projekt placu zabaw warto zlecić kompetentnej firmie, specjalizującej się w tej dziedzinie. Jeśli jednak nie mamy pewności co do zgodności gotowego projektu z przepisami prawa i normami, dobrze jest się zastanowić nad inspekcją projektu placu zabaw. Inspekcja projektu daje możliwość wyeliminowania błędów jeszcze przed zgłoszeniem i rozpoczęciem prac budowlanych, co pozwala zaoszczędzić niepotrzebne wydatki związane z ewentualnymi zmianami po wybudowaniu placu.
INT posiada wieloletnie doświadczenie w przeprowadzaniu tego typu inspekcji. Nasz personel weryfikuje projekt na zgodność z normami i przepisami prawa. Formułowane są ewentualne niezgodności w sprawozdaniu z inspekcji, które może posłużyć projektantowi do wprowadzenia poprawek do projektu placu zabaw.
Inspekcja projektu placu zabaw pozwala na wyeliminowanie niezgodności jeszcze przed budową.
Artykuły powiązane - bezpieczny plac zabaw
Zgłoszenie, budowa i odbiór placu zabaw
Wszystko na temat budowy, potrzebnych zgłoszeń oraz procedury odbioru placu zabaw.
Właściwe zarządzanie placem zabaw
O czym należy pamiętać mając pod opieką plac zabaw? Jak właściwie nim zarządzać i na co uważać?
Rodzaje kontroli placów zabaw
Kontrole wynikające z wymagań przepisów prawa i norm. Jakie są ich rodzaje, na czym polegają?
INT Sp. z o.o.
ul. Międzyleska 4
50-514 Wrocław
50-514 Wrocław
NIP: 897-175-19-60
KRS: 0000332084
REGON: 020960279
